همه ما ممکن است روزی در تصمیم‌گیری‌های خود دچار تردید شویم و نتوانیم به تنهایی تصمیم‌گیری کنیم. شاید نیاز باشد برای دستیابی به بهترین نتیجه در یک موضوع خاص از یک فرد متخصص کمک بگیریم. امروزه راهنمایی گرفتن از افراد متخصص در دنیا امری عادی و همه‌گیر شده است. برای پاسخ به سوال کوچینگ چیست؟ بهتر است درک بهتری از کوچ و انواع و کاربردهای کوچینگ به دست آورید.
کوچ کیست؟
کوچ (Coach) به شخصی می‌گویند که برای رشد و تعلیم و تربیت دانش افراد با آن‌ها تمرین کند و برای تصمیم‌گیری به آن‌ها دید تازه‌ای بدهد. کوچ به عنوان یک کوچ در بسیاری از فعالیت‌ها مانند ورزش، توسعه مهارت‌های فردی، تحصیل و … در کنار فرد قرار می‌گیرد و او را راهنمایی می‌کند. هدف از داشتن یک کوچ حرفه‌ای رسیدن آسان‌تر به اهداف در زندگی شخصی و حرفه‌ای است.
نقش یک کوچ این است که به شما کمک کند تا دچار تردید نشوید. روش‌هایی که کوچ ها می‌توانند برای شما در نظر بگیرند، بسته به آموزش و رویکرد هر شخص بسیار متفاوت است.
کوچینگ چیست؟
کوچینگ نوعی فعالیت آموزشی است که در آن یک کوچ به بهبود عملکرد فردی و تیمی کمک می‌کند. کوچینگ متکی بر تعهد شما به فرآیند و یک رابطه باز و صادقانه با کوچ است. با تمرکز بر پیشرفت رو به جلو، آزاد کردن پتانسیل و دستیابی به اهداف، جای تعجب نیست که بسیاری از مردم کوچینگ را «تغییر زندگی» می‌نامند.
فدراسیون بین‌المللی کوچینگ (ICF) آن را به عنوان فرآیندی مشترک بین دو طرف تعریف می‌کند. این مجموعه اعتقاد دارد که هدف از کوچینگ، تحریک تفکر و خلاقیت و الهام بخشیدن به کوچ ها برای دستیابی به پتانسیل‌های بکر خود است.
نحوه عملکرد کوچینگ
یک باور کلیدی که پشتوانه کوچینگ است این است که ما از قبل پاسخ‌هایی را که می‌خواهیم در درون خود داریم. نقش کوچ این است که به شما در یافتن این پاسخ‌ها کمک کند. این فرایند از طریق تعدادی از تکنیک‌های مکالمه از جمله پرسش، گوش دادن فعالانه، مشاهده و بازخورد انجام می‌شود.
هنگامی که از این تکنیک‌ها استفاده می‌شود، اغلب بینشی که قبلا نداشته و آن را تجربه نکرده‌اید را به دست خواهید آورد. وجود یک فرد با دیدگاهی غیر مغرضانه و بدون قضاوت به شما فضایی برای درک چگونگی تصمیم‌گیری می‌دهد.
مزایای کوچینگ
کار با یک کوچ مزایای بسیاری دارد. صرف نظر از اهدافتان، اختصاص دادن هدف در زمان و مکان مشخص به پیشرفت شخصی، حرفه‌ای، بهبود اعتمادبه‌نفس و احساس عزت‌نفس فرد کمک می‌کند. اگر احساس می‌کنید در مورد موضوعی گیج شده یا مطمئن نیستید، کوچینگ می‌تواند وضوح، جهت و تمرکز را به شما برگرداند. اگر در تلاش برای ایجاد تغییر هستید، کوچ هم می‌تواند به افزایش خودآگاهی شما کمک کند و هم رفتارهای خاصی از طرف شما را درک کرده و تغییر دهد.
اگر انگیزه دادن به خود و ایجاد اتفاقاتی در زندگی یا کار برای شما دشوار است، وجود کوچ می‌تواند مسئولیت‌پذیری شما را تقویت کرده و به شما در تعیین هدفی مشخص کمک کند. در نهایت اگر به‌سادگی نیاز به یادگیری یک مهارت جدید دارید (از ورزش تا ایجاد انعطاف‌پذیری عاطفی و … ) کوچینگ می‌تواند سرعت یادگیری شما را افزایش دهد. برخی دیگر از مزایای برخورداری از کوچینگ به شرح زیر است:
- پیشرفت شغلی
- شناخت ناخودآگاه
- احساس توانمندی
- توانایی هدف‌گذاری
- توانایی برنامه‌ریزی
- توانایی حل مسئله
- افزایش اعتماد به نفس
- توانایی تغییر دیدگاه
- توانایی مدیریت زمان
- بهبود ارتباطات موثر
- هدفمند زندگی کردن
- باز شدن گره‌های ذهنی
- خودشناسی و خودآگاهی
- شناخت مهارت‌های فردی
- فرصتی برای بهبود و تغییر
- تصمیم‌گیری درست و موثر
- ارائه بهترین شیوه حل مسئله
- ترسیم چشم‌انداز برای آینده
- رویایی با چالش‌ها و ترس‌ها
- انگیزه برای رسیدن به اهداف
- توانایی مدیریت و سرپرستی
- ترسیم چشم‌انداز برای زندگی
- مواجه‌شدن با باورهای منفی درونی
- فعال شدن نیم‌کره راست و بخش منطقی مغز
- یافتن معنا و رسالت فردی در زندگی
تفاوت کوچینگ با تدریس
با پاسخ به سوالاتی از جمله کوچینگ چیست؟ احتمالا تفاوت کوچینگ و تدریس را به خوبی درک کرده‌اید. معلمان عموما از یک برنامه درسی و دستور کار آماده برای تمرین با اشخاص استفاده می‌کنند. چه در کلاس درس و چه از طریق یادگیری آنلاین، یک رویکرد برنامه‌ریزی‌شده و یک چارچوب زمانی خاص استفاده می‌شود. در حالی که کوچ ها قبل از جلسات، متد خود را با توجه به شرایط فرد یادگیرنده آماده می‌کنند. این رویکرد بسیار روان‌تر است و حول نیازها و خواسته‌های شخصی فرد قرار می‌گیرد.
در کوچینگ شما به همراه کوچ خود باهم کار خواهید کرد تا محتوای هر جلسه را ترسیم کنید. کوچ نمی‌تواند به شما بگوید چه کاری انجام دهید یا چگونه مشکلات خود را حل کنید، در عوض، آن‌ها با شما همکاری می‌کنند تا شما را با راه‌حل‌های عملی راهنمایی کنند.
انواع کوچینگ
انواع گوناگونی کوچینگ وجود دارد که امروزه افراد در زمینه های مختلف از آن کمک می‌گیرند. اگر بخواهیم عمیق‌تر به موضوع کوچینگ نگاهی بیاندازیم می‌توان گفت در زمینه‌هایی از جمله: زندگی، شغل، کسب‌وکار، خلاقیت و سلامت می‌توان از کوچ حرفه‌ای راهنمایی دریافت کرد. این موضوعات برخی از زمینه های رایجی هستند که کوچینگ از آن‌ها پشتیبانی می‌کند.
کوچینگ زندگی (Life coaching)
زندگی امری پیچیده و دارای مفاهیم گسترده است. به جای تمرکز صرف روی حوزه‌ای مشخص مانند تجارت، کوچ ها زندگی به مشتریان در هر بخشی از زندگی که در حال حاضر با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، راهنمایی ارائه می‌دهند. بسیاری از کوچ‌های زندگی در زمینه حمایت از گروه‌های خاصی از مردم یا با چالش‌هایی مانند عزت‌نفس پایین فعالیت می‌کنند.
کوچینگ شغلی (Career coaching)
ما در مشاغل خود در موقعیت‌هایی قرار می‌گیریم که ممکن است برای ما دردسرساز باشند. اگر بخواهید در شغل رویایی خود کار کنید یا نقشی در گروه شغلی خود داشته باشید، کوچ‌ها می‌توانند به شما یاری برساند. ۵ زمینه اصلی که کوچ شغلی می‌تواند به شما در آن موقعیت‌ها کمک کند، به شرح زیر است.
- تصمیم‌گیری در مورد ترک یا عدم ترک شغل
- اقدام برای ترفیع یا نقش جدید
- رویارویی با یک موقعیت فردی دشوار در محل کار
- یافتن حرکت بعدی و پیشرفت شغلی
- آماده شدن برای مصاحبه شغلی
جدای از موارد فوق، کوچینگ شغلی می‌تواند زمینه های دیگری از جمله ایجاد تعادل بهتر بین کار و زندگی، برنامه‌ریزی شغلی و مقابله با استرس ناشی از کار را پشتیبانی کند.
کوچینگ کسب و کار (Business coaching)
اگر کسب‌وکار خود را اداره می‌کنید یا رویای مدیریت تجارت خود را در سر می‌پرورانید، ممکن است با مجموعه خاصی از چالش‌ها روبرو شوید. شما ممکن است احساس ناامیدی کنید، احساس شک به خود داشته باشید یا به‌سادگی به کسی نیاز داشته باشید که به شما دید حرفه‌ای‌تری دهد. اداره یک کسب‌وکار می‌تواند احساس انزوا را در شما افزایش دهد. در این صورت با کمک کوچ حرفه‌ای خود قدم‌های مطمئن‌تری را بر خواهید داشت.
جای تعجب نیست که کوچینگ کسب‌وکار یکی از محبوب‌ترین انواع کوچینگ است. کوچ ها تجاری لزوما تغییری در کسب‌وکار شما ایجاد نمی‌کنند، آن‌ها می‌توانند در این مسیر به شما راهنمایی، بازخورد، پشتیبانی و غلبه بر موانع را آموزش دهند.
کوچینگ برای افراد خلاق (Coaching for creatives)
برخی از افراد در شغل‌های آزاد یا به صورت فریلنسری فعالیت می‌کنند و برخی نیز در یک زمینه هنری، ورزشی، فرهنگی و … با تصمیم‌گیری‌های خلاقانه خود دچار مشکل می‌شوند. کوچ ها که با چنین افرادی کار می‌کنند، چالش‌های خاصی را که ممکن است پیش بیاید را درک خواهند کرد. به این افراد کمک می‌شود تا استقلال خود را در تصمیم‌گیری‌ها افزایش دهند، چالش‌های خود را بشناسند و مردم را با کاری که انجام می‌دهند تحت تاثیر قرار دهند.
کوچینگ سلامت
اگر اهدافی در مورد سلامت و تندرستی خود دارید و برای رسیدن به آن‌ها به تنهایی تلاش می‌کنید، ممکن است بخواهید از حمایت بیشتری بهره‌مند شوید. یک کوچ سلامت می‌تواند از شما برای ایجاد تغییراتی در سبک زندگی با تمرکز بر بالا بردن سلامتی شما، پشتیبانی کند.
در نظر بگیرید که وظیفه یک کوچ سلامت تشخیص یا درمان افراد نیست. در عوض، آن‌ها می‌توانند سلامت کلی شما را ارزیابی کنند و در عین حال به شما دید مشخصی بدهند. با مشاوره‌هایی که در اختیار شما قرار می‌گیرد می‌توانید بهرت حوزه‌ای را که باید روی آن تمرکز کنید، تشخیص دهید.
چگونه بفهمم کدام کوچ برای من مناسب است؟
هنگامی که تشخیص دادید در چه زمینه‌ای می‌خواهید راهنمایی و کمک بگیرید، وقت آن است که کوچ خود را انتخاب کنید. انجام این عمل نیاز به تحقیق و بررسی دارد. یک کوچ می‌تواند به شما کمک کند تا باورهای محدودکننده خود را شناسایی کنید. کوچ حرفه‌ای باید چشم‌اندازی از روش‌های عملی را در اختیار شما قرار دهد تا با یک برنامه نامعلوم روبه‌رو نباشید.
او شما را راهنمایی می‌کند تا تغییراتی را که برای دستیابی به اهداف و تحقق پتانسیل واقعی خود نیاز دارید به وجود آورید. یک کوچ همچنین حس حیاتی مسئولیت‌پذیری و همچنین حمایت ملایم و مداوم را در طول فرآیند کوچینگ به شما می‌دهد.
تکنیک‌ها و روش‌های راهنمایی
با پاسخ به سوالاتی از جمله کوچینگ چیست؟ بهتر است تکنیک‌های موجود در این فرایند را بررسی کرد. برخی از کوچ ها از تکنیک‌های NLP (برنامه‌نویسی عصبی کلامی) در کار خود استفاده می‌کنند و برخی از ابزارهایی مثل ژورنال نویسی و مدیتیشن برای پشتیبانی از فرد استفاده می‌کنند. مدل‌های مختلفی وجود دارد که می‌توان در کوچینگ از آن استفاده کرد.
برخی از کوچ‌ها رویکرد روان‌تر و شهودی‌تری دارند. برخی از روش‌ها نیز مانند مدل GROWبرای اطمینان از پیشرفت، روی هدف‌گذاری تمرکز می‌کنند. پس از یک جلسه معمولا ترغیب می‌شوید که فهرستی از مراحل فعالیت خود ایجاد کنید تا بدانید در ادامه باید چه کارهایی انجام دهید. در زیر نکاتی برای استفاده موثر از تکنیک‌های کوچینگ آورده شده است:
- اهداف SMART را به خوبی شناسایی کنید.
- از تکنیک هدف‌گذاری SMART برای ایجاد دستورالعمل‌های مشخص که نحوه توسعه روابط کوچینگ شما را تعیین می‌کند، استفاده کنید. منظور از اهداف SMARTاهدافی است که مشخصات و ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
- اختصاصی باشند (Specific) : این اهداف خاص هستند و دامنه محدودی دارند. برای رسیدن به این اهداف باید از طریق طوفان فکری، اولویت‌های اصلی را مشخص کرد و در آخر مراحل رسیدن به هر هدف را جداگانه در نظر گرفت.
- قابل‌اندازه‌گیری باشد (Measurable) : نحوه اندازه‌گیری هر هدف باید به درستی مشخص باشد. در این صورت ارائه بازخورد باکیفیت برای شما آسان‌تر خواهد شد.
- دست‌یافتنی باشد (Attainable): انتظارات معقولی داشته باشید تا اطمینان حاصل کنید که می‌توانید به اهداف خود دست پیدا کرده و اهداف بزرگ را به مراحل کوچک‌تری تقسیم کنید. سپس روی رسیدن به هر مرحله به صورت جداگانه تمرکز کنید.
- مرتبط باشد (Relevant): اهداف کوچینگ باید مستقیما با نیاز افراد در ارتباط باشد. یک کوچ موفق خوب می‌داند که چه اقداماتی می‌تواند به کاربران در حل مشکلات یا بهبود مهارتشان کمک کند.
- محدودیت زمانی داشته باشد (Time-bound): برای رسیدن به بهترین نتیجه باید زمان مشخصی را تعیین کرد و به سرعت برای به ثمر رسیدن آن هدف برنامه‌ریزی کرد.
جمع‌بندی
کوچ شخصی است که با آزاد کردن پتانسیل فرد، برای به حداکثر رساندن عملکرد او کمک می‌کند. کوچینگ ابزاری ارزشمند برای افراد و سازمان‌هایی است که به دنبال دستیابی به اهداف خود هستند. توسعه یک فرآیند کوچینگینگ موثر مستلزم مشارکت، اعتماد و احترام بین کوچ و مشتری و همچنین تعهد هر دو طرف برای اطمینان از حداکثر سود است. علاوه بر این، کوچ ها باید به خوبی تجربه کسب کنند، در مورد آخرین استراتژی‌ها به‌روز بمانند و با اتکا به نتایج به دست آمده شهرت و اعتبار خود را افزایش دهند.
